Co oznaczają cyfry w kodzie kreskowym EAN/GTIN? [2023]

Obecnie niemal wszystkie produkty dostępne na sklepowych półkach posiadają kod kreskowy. Najczęściej spotykanym z nich jest kod typu EAN, zazwyczaj o długości ośmiu lub trzynastu znaków. Dla wielu osób jest to zazwyczaj ciąg przypadkowych cyfr, lecz w rzeczywistości każda z nich ma ściśle określone znaczenie.

Co zawiera kod EAN/GITN? Jako przykład weźmiemy najpopularniejszy kod znany z produktów codziennego użytku, czyli EAN-13. Poniższa grafika prezentuje oznaczenia danego ciągu cyfr.

Pierwsze trzy cyfry oznaczają kod kraju określany też jako prefiks GS1. W tym miejscu należy obalić pewien mit - numer ten nie oznacza kraju pochodzenia produktu ani firmy, lecz stanowi identyfikator krajowy organizacji GS1, w której towar został zarejestrowany. Numer 590 oznacza Polskę, 450 - Japonię, a 609 - Mauritius. Pełna lista organizacji GS1 dla poszczególnych krajów znajduje się tutaj.

Kolejne dziewięć numerów przypisane są dla kodu producenta oraz kodu produktu. Kod producenta jest zawsze stałą wartością i nadawany jest przez organizację GS1. Razem z prefiksem GS1 tworzą one prefiks firmy GS1. Znakami, które ulegają zmianie w obrębie jednego producenta to kod produktu, który nadawany jest kolejno przy rejestrowaniu nowego produktu przez producenta. Dlaczego natomiast powyższa grafika w niejednolity sposób prezentuje ilość znaków zajmowanych przez te dwa kody? Ponieważ kod producenta może posiadać od jednego do dziewięciu znaków i jest on zależny od ilości produktów, które dane przedsiębiorstwo chciałoby zarejestrować. Przykładowo - firma posiadająca bardzo szeroki asortyment może mieć krótki kod producenta, składający się np. z 3 cyfr, natomiast pozostałe 6 cyfr pozwolą na zarejestrowanie miliona produktów. Z kolei mniejsze przedsiębiorstwa mogą uzyskać kod producenta posiadający 7 znaków, a dwa pozostałe zostaną wykorzystane na zarejestrowanie 100 produktów. Pozwala to na bardziej efektywne wykorzystanie kombinacji kodów EAN13, a przedsiębiorstwo, które wykorzystało już swój limit rejestrowanych produktów, może ubiegać się w organizacji GS1 o nadanie nowego kodu producenta i tym samym uzyskanie nowej puli dostępnych kodów.

Ostatnim ze znaków jest cyfra kontrolna. Jest ona generowana automatycznie na podstawie wpisanego wcześniej ciągu znaków. Do jej obliczenia wykorzystuje się algorytm modulo 10, którego wzór wygląda następująco:

Wzór nie wygląda zbyt przyjaźnie, natomiast jego objaśnienie jest dosyć proste i można go zastosować do obliczenia sumy kontrolnej każdego kodu EAN. Na początek weźmy sobie przykładowy kod EAN13, który posiada cyfry 590566943402X, gdzie X jest naszą obliczaną sumą kontrolną. Wypisujemy po kolei wszystkie cyfry bez sumy kontrolnej i każdą cyfrę na nieparzystej pozycji (pierwszą, trzecią, piątą, itd.) mnożymy razy 3. Liczenie należy koniecznie zacząć od końca, ponieważ w przeciwnym wypadku obliczona cyfra kontrolna będzie niepoprawna. Pozostałe cyfry na pozycjach parzystych pozostają bez zmian.

Po rozpisaniu która cyfra ma być mnożona, należy zsumować uzyskane liczby. W przykładowym kodzie będzie to wyglądało tak:

5 + 3*9 + 0 + 3*5 + 6 + 3*6 + 9 + 3*4 + 3 + 3*4 + 0 + 3*2 = 113

Cyfrą kontrolną będzie cyfra, którą należy dodać do uzyskanego wyniku, aby liczba była podzielna przez 10 (np. do 67 należy dodać 3, do 256 należy dodać 4, itd.). W naszym wypadku do liczby 113 należy dodać 7. I właśnie cyfra 7 jest cyfrą kontrolną wpisanego wcześniej kodu. Pomimo dużej precyzyjności algorytmów automatycznie generujących kody EAN, metoda ta może zostać zastosowana do sprawdzenia poprawności wygenerowania każdego rodzaju kodu EAN.

Sprawdzony przez nas kod EAN13 ma ciąg 5905669434027. Jest to kod laserowego czytnika kodów kreskowych HD42A, do którego zakupu, jak i pozostałych naszych produktów, gorąco zapraszamy!