ISBN - wszystko co powinieneś wiedzieć o kodzie kreskowym znajdującym się na okładce książki

Czym jest system ISBN

ISBN, czyli Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki (International Standard Book Number), to unikalny identyfikator nadawany każdej książce na świecie. Koncepcja ta pojawiła się w 1966 roku, podczas londyńskiej konferencji księgarzy. Została oficjalnie wprowadzona w 1970 roku przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO).

ISBN jest systemem, który ułatwia zarządzanie i dystrybucję książek na całym świecie. Dzięki niemu, każda książka ma swój unikalny kod, co umożliwia precyzyjne wyszukiwanie konkretnego tytułu w bazach danych księgarń, bibliotek czy wydawców. Ponadto, ISBN pomaga w zarządzaniu prawami autorskimi oraz w monitorowaniu sprzedaży książek.

Twórcy systemu ISBN, widząc ogromną ilość książek wydawanych na świecie, zrozumieli potrzebę stworzenia systemu, który pozwoliłby na efektywne zarządzanie tym literackim zasobem. Dzięki temu, ISBN stał się integralną częścią globalnego przemysłu książki, a jego znaczenie jest nie do przecenienia.

ISBN w Polsce

W Polsce system ISBN jest stosowany od 1979 roku. Formalne zasady używania ISBN w opisie bibliograficznym w naszym kraju zostały zatwierdzone w Polskiej Normie PN-82/N-01152.01 z 1982 roku.

Według informacji od Krajowego Biura ISBN, od 1 stycznia 2007 roku stosuje się zaktualizowaną międzynarodową normę ISO 2108. W związku z tym, numery ISBN przeszły zmianę z formatu 10-cyfrowego na 13-cyfrowy. W roku 2006, książki były oznaczane numerami w obu formatach, jednak po 1 stycznia 2007 roku zezwolono na drukowanie tylko 13-cyfrowych numerów.

Decyzję o wykorzystaniu numerów ISBN przez prywatne wydawnictwa przez wiele lat kształtowały przede wszystkim czynniki podatkowe. Książka bez tego numeru była uznawana za zwykły produkt, a sprzedaż wiązała się z koniecznością uiszczenia standardowej stawki VAT, wynoszącej 22% (a od 2011 roku 23%). Od 1 kwietnia 2019 roku obowiązuje nowa ustawa, która zrównuje stawkę VAT dla książek z numerem ISBN, bez numeru oraz dla e-booków. We wszystkich tych przypadkach stosowana jest stawka podatku VAT wynosząca 5%.

Charakterystyka i struktura kodu ISBN

Kod ISBN (Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki) to unikalny identyfikator, który składa się z 13 cyfr. Jego budowa i struktura są ściśle określone i podzielone na pięć segmentów, które są oddzielone od siebie myślnikami. W skład tych segmentów wchodzą:

1. Prefiks EAN: stanowią go trzy cyfry 978 lub 979, które są zarezerwowane dla książek oraz czasopism. Kod ISBN to nic innego jak kod EAN, do którego dodano prefiks 978 lub 979.
2. Grupa identyfikacyjna: Ta część kodu oznacza kraj, obszar geograficzny lub język publikacji. Na przykład, "0" i "1" oznaczają publikacje anglojęzyczne. Każdy kraj lub region ma przypisany swój unikalny kod.
3. Numer wydawcy: Jest to unikalny identyfikator przydzielony danemu wydawcy. Długość tego segmentu może się różnić, w zależności od wielkości wydawcy - im większy wydawca, tym numer jest krótszy.
4. Numer tytułu: Ten segment identyfikuje konkretną książkę wydaną przez danego wydawcę. Długość tego segmentu może się różnić, w zależności od długości numeru wydawcy.
5. Cyfra kontrolna: To ostatnia cyfra kodu, która służy do sprawdzenia poprawności całego numeru ISBN. Jest obliczana na podstawie pozostałych cyfr w numerze, dzięki czemu można wykryć błędy w kodzie.

Wszystkie te segmenty składają się na unikalny numer ISBN, który pozwala na jednoznaczną identyfikację każdej książki na świecie. Kod ISBN jest zgodny ze standardem EAN-13, który jest globalnym standardem dla identyfikacji produktów.

Zastosowanie kodu ISBN

Kod ISBN pełni kluczową rolę w identyfikacji i katalogowaniu książek na całym świecie. Poniżej znajduje się kilka głównych obszarów jego zastosowania.

Katalogowanie i identyfikacja książek

ISBN jest unikalnym identyfikatorem, który umożliwia jednoznaczne odróżnienie każdej książki od innych. Kod jest przydzielany dla każdego wydania i formatu książki, co oznacza, że różne wydania tej samej książki (np. twarda okładka, miękka okładka, e-book) będą miały różne numery ISBN.

Sprzedaż i dystrybucja

ISBN jest niezbędny w procesie sprzedaży i dystrybucji książek. Ułatwia zarządzanie zamówieniami i dostawami, umożliwiając dokładne śledzenie każdej sprzedanej kopii.

Zarządzanie prawami

ISBN pomaga wydawcom zarządzać prawami do ich publikacji na różnych rynkach i w różnych językach.

Marketing i analiza

ISBN umożliwia wydawcom śledzenie sprzedaży i popularności konkretnych tytułów. Daje możliwość analizy danych rynkowych, co jest niezbędne do podejmowania decyzji marketingowych i planowania przyszłych publikacji.

Biblioteki i instytucje naukowe

ISBN jest kluczowy dla bibliotek i innych instytucji naukowych do katalogowania książek, zarządzania ich zbiorami i udostępniania książek czytelnikom.

Czym odczytać kod ISBN z książki

Ponieważ kod ISBN pod względem budpwy opiera się na strukturze kodu EAN-13 z jego odczytem bezproblemowo poradzi sobie niemal każdy czytnik kodów kreskowych 1D. Nieco inaczej sytuacja wygląda kiedy potrzebujemy skaner do skanowania kodów ISBN w bibliotece. Wówczas, nie sam kod może być problemem. Książki znajdujące się w bibliotece często zabezpieczone są foliową okładką, co może utrudniać niektórym czytnikom prawidłowe odczytanie kodu ISBN. Dlatego też, poszukując skanera kodów do biblioteki, warto wybrać taki, który dysponuje bardziej Zaawansowanym układek skanującym przeznaczonym do skanowania kodów trudnych w odczycie.

Poniżej przedstawiamy Państwu propozycje skanerów kodów kreskowych z naszego sklepu internetowego HDWR, które bez problemu poradzą sobie z odczytem kodu ISBN, zarówno z książek w księgarni, jak i tych znajdujących się w bibliotece.

Czytniki przewodowe

• Skaner kodów kreskowych z podstawką i automatycznym skanowaniem HD29A - jest to przewodowy czytnik kodów kreskowych 1D oferujący automatyczne skanowanie etykiet, co w połączeniu z podstawką znajdującą się w zestawie, daje urządzenie niemal bezobsługowe.
• Czytnik kodów kreskowych 1D ręczny HD-SL62 - czytnik wyposażony w laserowy układ skanujący oferuje bezproblemowy odczyt kodów kreskowych 1D.

Czytniki bezprzewodowe

• Skaner kodów kreskowych z matrycą CCD HD33C - zaawansowany skaner pozwalający na precyzyjne skanowanie kodów kreskowych 1D, zarówno z drukowanych etykiet, jak i z ekranów LCD oraz wyświetlaczy urządzeń mobilnych.
• Skaner QR kodów 1D/2D, bezprzewodowy z podstawką i automatem HD1100A - wytrzymały czytnik oferujący zaawansowany układ skanujący, który pozwala na precyzyjny odczyt kodów kreskowych 1D i 2D QR, również z ekranów LCD i wyświetlaczy urządzeń mobilnych. Dysponuje automatycznym trybem skanowania kodów oraz posiada w zestawie wygodną podstawkę. Zaletą jest wbudowana pamięć, umożliwiająca zapis dużej ilości zeskanowanych kodów, celem późniejszego przesłania na komputer.

Podsumowanie

Kod ISBN, czyli Międzynarodowy Standardowy Numer Książki, to nieodzowny element każdej publikacji książkowej. Wywodzący się z lat 60. XX wieku, jest podstawowym narzędziem do unikalnej identyfikacji książek na całym świecie. Pozwala na sprawną katalogizację, dystrybucję i sprzedaż publikacji, ułatwiając tym samym pracę wydawcom, księgarzom, bibliotekom i czytelnikom.

Kod ISBN składa się z kilku elementów, w tym prefiksu EAN, identyfikatora kraju, identyfikatora wydawcy, numeru tytułu oraz cyfry kontrolnej. Każdy z tych elementów ma swoje specyficzne znaczenie i razem tworzą unikalny kod dla każdej książki.

System ISBN jest powszechnie używany i doceniany za swoją uniwersalność i efektywność. Pomimo istnienia od prawie pół wieku, nadal pozostaje niezastąpiony i istotny w erze cyfrowej.